Theo điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, tại điều 2 và điều 3 có quy định nhiệm vụ và quyền hạn của đoàn như sau:
Nhiệm vụ của đoàn viên:[8]
1. Luôn luôn phấn đấu vì lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2. Gương mẫu chấp hành và vận động thanh, thiếu niên thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và chính quyền. Chấp hành Điều lệ Đoàn và các nghị quyết của Đoàn; tích cực tuyên truyền về tổ chức Đoàn trong thanh niên; sinh hoạt đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định.
3. Liên hệ mật thiết với thanh niên, tích cực xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; giúp đỡ thanh niên và đội viên trở thành đoàn viên.
Quyền của đoàn viên:
1. Yêu cầu tổ chức Đoàn đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, được giúp đỡ và tạo điều kiện để phấn đấu trưởng thành.
2. Ứng cử, đề cử và bầu cử vào cơ quan lãnh đạo các cấp của Đoàn
3. Được thông tin, thảo luận, chất vấn, phê bình, biểu quyết, đề nghị và bảo lưu ý kiến của mình về công việc của Đoàn.
| Đại hội lần thứ | Thời gian | Địa điểm | Số đại biểu | Số Uỷ viên Ban chấp hành được bầu | Nội dung |
|---|
| I | 7/2 - 14/2, 1950 | Xã Cao Vân, huyện Đại Từ, Thái Nguyên | 400 | 5 | - Điểm nhấn: Đại hội Đoàn trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp
- Chủ đề Đại hội: "Chiến đấu và xây dựng tương lai"
- Bí thư thứ nhất được bầu: Nguyễn Lam
|
| II | 25/10 - 4/11, 1956 | Hà Nội | 479 | 30 | - Điểm nhấn: Đại hội Đoàn của thời kỳ xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững chắc cho sự nghiệp đấu tranh thống nhất nước nhà. Đoàn được chính thức đổi sang tên mới là Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam
|
| III | 23/3 - 25/3, 1961 | Hà Nội | 677 | 71 | - Điểm nhấn: Đại hội Đoàn của thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam
- Bí thư thứ nhất được bầu: Nguyễn Lam. Sau khi Nguyễn Lam chuyển công tác (1962), Vũ Quang được bầu. Sau khi Vũ Quang chuyển công tác (1978), Đặng Quốc Bảo được bầu
|
| IV | 20/11 - 22/11, 1980 | Hà Nội | 623 | 113 | - Điểm nhấn: Đại hội Đoàn của thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước
- Bí thư thứ nhất được bầu: Đặng Quốc Bảo. Sau khi Đặng Quốc Bảo chuyển công tác (1982), Vũ Mão được bầu
|
| V | 27/11 - 30/11, 1987 | Hà Nội | 750 | 150 | - Điểm nhấn: Đại hội Đoàn đầu tiên của thời kỳ đổi mới
|
| VI | 15/10 - 18/10, 1992 | Hà Nội | 797 | 91 | - Điểm nhấn: Tổ chức hai phong trào hành động cách mạng "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước"
- Khẩu hiệu hành động: "Đoàn kết, sáng tạo vì sự nghiệp dân giàu nước mạnh, vì hạnh phúc của tuổi trẻ và nhân dân"
|
| VII | 26/11 - 29/11, 1997 | Hà Nội | 899 | 125 | - Điểm nhấn: Tiếp tục phát triển và nâng hai phong trào "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" lên một tầm cao mới
- Khẩu hiệu hành động: “Thanh niên Việt Nam xung kích, sáng tạo vì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; vì tương lai tươi sáng của tuổi trẻ”
|
| VIII | 8/12 - 11/12, 2002 | Hà Nội | 898 | 134 | - Điểm nhấn: Đại hội Đoàn đầu tiên của thế kỷ XXI,
- Khẩu hiệu hành động: “Tuổi trẻ Việt Nam thi đua học tập, rèn luyện, lao động sáng tạo, xung kích, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”
- Bí thư thứ nhất được bầu: Hoàng Bình Quân. Sau khi Hoàng Bình Quân chuyển công tác, Đào Ngọc Dung được bầu. Sau khi Đào Ngọc Dung chuyển công tác, Võ Văn Thưởng được bầu.
|
| IX | 17/12 - 21/12, 2007 | Hà Nội | 1033 | 145 | - Điểm nhấn: Lần đầu tiên xác định đồng hành, chăm lo, bồi dưỡng thanh niên là một trong những nội dung quan trọng của công tác Đoàn; Triển khai phong trào "5 xung kích" và "4 đồng hành"
- Chủ đề Đại hội: "Nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn; tăng cường bồi dưỡng lý tưởng cách mạng; đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp; xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ tổ quốc"
- Khẩu hiệu hành động: “Tuổi trẻ Việt Nam xây hoài bão lớn, đoàn kết, xung kích, sáng tạo, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”
|
| X | 11/12 - 14/12, 2012 | Hà Nội | 997 | 151 | - Điểm nhấn: Sửa đổi và phát triển 02 phong trào "5 xung kích" và "4 đồng hành"
- Chủ đề Đại hội: "Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh; tăng cường bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức lối sống; cổ vũ thanh niên thi đua học tập, rèn luyện, lao động sáng tạo, xung kích tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc"
- Khẩu hiệu hành động: “Tuổi trẻ Việt Nam xây hoài bão lớn, rèn đức, luyện tài, đoàn kết, sáng tạo, xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
|
| XI | 10/12 - 13/12, 2017 | Hà Nội | 1000 | 151 | - Điểm nhấn: Lần đầu triển khai 03 phong trào hành động cách mạng và 03 chương trình đồng hành với thanh niên
- Chủ đề Đại hội: "Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng; xây dựng Đoàn vững mạnh; Đoàn kết, phát huy thanh niên xung kích, tình nguyện, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa"
- Khẩu hiệu hành động: "Tuổi trẻ Việt Nam tiên phong, bản lĩnh, đoàn kết, sáng tạo, phát triển"
|
